11 juni 2019

Dit is waarom we Abraham of Sarah pop in de tuin zetten bij een 50e verjaardag

Je ziet het steeds vaker in het straatbeeld: een grote opblaaspop van Abraham of Sarah in de tuin op de dag dat iemand 50 geworden is. Het is meestal een geintje van een familielid, vriend of kennis om de jarige op een grappige manier voor schut te zetten. De jarige is dan immers al een halve eeuw oud en dat is een feestje waard! Maar hoe is deze traditie van het plaatsen van een pop in de tuin ontstaan en waar komt deze eigenlijk vandaan?

Abraham gezien hebben

Vaak wordt er gedacht dat een 50-jarige dan Abraham of Sarah wordt, maar dat is onjuist. Iemand die 50 jaar wordt, wordt geen Abraham of Sarah, maar heeft Abraham of Sarah gezien. De traditie van Abraham en Sarah is mogelijk te verklaren vanuit de Bijbel.

Volgens de overlevering werd Abraham, één van de drie aartsvaders, maar liefst 175 jaar oud. Zijn vrouw Sarah bereikte de leeftijd van 127 jaar. Abraham wordt in Bijbelteksten gezien als een waardig man met veel wijsheid. Daarnaast staat in de Bijbel in vers 56 en 57 van het achtste hoofdstuk van Johannes het volgende:

“Jullie voorvader Abraham heeft zich erover verheugd dat Ik op de aarde zou komen. Hij heeft Mij ook gezien en is er blij over.” Toen zeiden de Joden tegen Hem: “U bent nog geen eens 50 jaar. Hoe kunt U dan Abraham gezien hebben?”

Volgens de joden kon Jezus Abraham nog niet gezien hebben omdat hij nog geen 50 jaar was. Volgens hen kon iemand Abraham eigenlijk pas gezien hebben na het bereiken van de leeftijd van 50, omdat Abraham een oude man was. Daar komt dan ook de uitdrukking “Abraham gezien hebben” vandaan.

De levensverwachting lag daarnaast vroeger een stuk lager dan nu. Mensen werden dus niet heel oud waardoor niet veel mensen de leeftijd van 50 jaar haalden. Daardoor werd er ontzettend opgekeken naar oudere mensen, omdat zij veel levenservaring hadden en hun kennis konden delen met de jongere generaties. Pas als men een bepaalde leeftijd had bereikt, mocht men bij de selecte groep wijze mannen of vrouwen behoren. Dat was pas wanneer men Abraham gezien had, en dus 50 jaar oud geworden was.

Sarah gezien hebben

Vroeger werden vrouwen die de leeftijd van 50 jaar bereikten ook ‘Abraham’ genoemd. Op 30 april 1959 kreeg koningin Juliana daarom voor haar 50^e verjaardag een grote Abraham. In die tijd werd ‘Sarah’ nog niet gebruikt. Dat kwam pas later.

Het spreekwoord “Sarah gezien hebben” stond in het jaar 1992 voor het eerst in het woordenboek de Dikke Van Dale. De betekenis van dit spreekwoord was toentertijd: ‘Een pop met brooddeeg, banket, vlees of stof in de vorm van een oude vrouw, die een vrouw op haar vijftigste verjaardag ten geschenke wordt gegeven’. Het is niet het eerste spreekwoord over Sarah dat in een woordenboek voorkwam. In 1950 kwam in het woordenboek Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen ook al een spreekwoord over Sarah voor: “Zij is de Sarah”. Dit spreekwoord had de betekenis: ‘Een vrouw op vergevorderde leeftijd die nog moeder wordt’. Dat is heel wat anders dan de betekenis van “Sarah gezien hebben”!

In de tweede helft van de twintigste eeuw deed ‘Sarah’ haar intrede. Sindsdien worden zowel ‘Abraham’ als ‘Sarah’ gebruikt voor mensen die 50 jaar geworden zijn, ‘Abraham’ voor de mannen en ‘Sarah’ voor de vrouwen.

Hoe ging het vroeger?

In eerste instantie was een Abrahampop die gegeven werd, een broodpop in de vorm van een oude, wijze man. Iets later werden er vruchten, noten of andere toevoegingen in het brooddeeg verwerkt. Uiteindelijk is men het brood gaan versieren. Het brood werd vervangen door taart en cake en de Abrahampop werd van een gezicht, baard en kleding voorzien met behulp van onder andere marsepein, glazuur en opgespoten chocolade. De pop was gemaakt om te eten, als een soort bijzondere verjaardagstaart voor de 50-jarige.

De traditie van een pop in de tuin is ontstaan toen prins Bernhard op zijn 50^e verjaardag in 1961 met een Abrahampop verrast werd. Dat is uiteindelijk uitgegroeid tot de traditie van opblaaspoppen die nu in de tuin van de jarige worden gezet.

Ben je op zoek naar een opblaaspop voor een 50-jarige?
Bekijk hier de collectie Abrahampoppen en hier de collectie Sarahpoppen!